Nigeria: naar een hervorming van het gevangeniswezen en het einde van de doodstraf

Afgelopen week bezochten verantwoordelijken van de Gemeenschap van Sant’Egidio, de World Coalition against the Death Penalty en Life Wire International Foundation verschillende gevangenissen in Nigeria: Ikoyi, Kirikiri (Lagos) Port Harcourt en Enugu. Aansluitend vond in de hoofdstad Abuja een ontmoeting plaats met vertegenwoordigers van verschillende organisaties, zoals de Nigerian Bar Association en diverse NGO’s, waarbij gesproken werd over de hervormingen binnen het gevangenissysteem en de afschaffing van de doodstraf. Aan het einde van deze ontmoeting werd een gezamenlijke verklaring getekend (zie bijlage).

Deze ontmoeting kwam op een bijzonder gunstig moment, slechts een week nadat een wet ondertekend werd over hervormingen in het penitentiair systeem. Er is niet langer sprake van ‘Nigerian Prisons Service’, maar van ‘Nigerian Correctional Service’, waarbij de nadruk op correctie komt te liggen met het oog op terugkeer in de maatschappij, in plaats van enkel op straf.

Tijdens de bezoeken aan de gevangenis werd de schrijnende overbevolking duidelijk, die vooral veroorzaakt wordt door de aanwezigheid van een abnormaal hoog aantal gevangenen die nog op hun proces of hun veroordeling wachten. Het is geen uitzondering dat tot 75 % van de gevangenen nog op hun proces wacht.

In de afsluitende verklaring werd dan ook gevraagd dat de hervormingen niet zouden stoppen bij een naamswijziging en vooral dat er betere en snelle procedures geïmplementeerd zouden worden opdat mensen niet eindeloos een proces moeten afwachten. De oprichting van een specifieke Commissie zou hier aan kunnen bijdragen.

De aanwezigen waren eensgezind in hun kritiek op de doodstraf.  Eind 2018 verbleven ruim 2.000 ter dood veroordeelden in Nigeriaanse cellen, van wie er 46 in 2018 ter dood veroordeeld waren. Het afgelopen decennium hebben ‘slechts’ 7 executies plaatsgevonden. Een recente wetswijziging zorgt ervoor dat de doodstraf na 10 jaar omgezet kan worden in levenslang.  Daar er in feite al sprake is van een ‘de-facto’ moratorium werd in de verklaring opgeroepen om dit om te zetten in een wettelijk moratorium.

Aan het einde van de ontmoeting spraken de deelnemers de wens uit om de samenwerking in de toekomst verder te zetten om er voor te zorgen dat de hervorming van de gevangenissen goed wordt uitgevoerd en om samen te werken aan het tot stand komen van een volledig moratorium op executies en de uiteindelijke afschaffing van de doodstraf.