Ez. 37,1-5.11-14
Zussen en broers,
Wij zijn we in deze basiliek bijeen om te bidden voor de reis van paus Franciscus naar Irak. Wij bidden de Heer om zijn bescherming en om de bescherming van alle Irakezen. Dat allen spoedig het geschenk van de vrede mogen ontvangen na zoveel lijden.
De paus als "boodschapper van het goede dat vrede aankondigt en van het goede nieuws dat verlossing aankondigt" is vanochtend in Bagdad aangekomen. Zijn aanwezigheid is een evangelie, het is goed nieuws. De boodschapper van vrede gaat naar de Syrisch-katholieke kathedraal van Bagdad, waar in december 2010 een verschrikkelijke aanslag 48 mensen doodde: martelaren van onze tijd. Een strook rood marmer van het altaar naar het kerkhof herinnert aan het bloed van deze martelaren.
De boodschapper van vrede gaat naar Najaf, de heiligdomstad van de sjiieten, om een bezoek te brengen aan Ayatollah Al Sistani, die sommigen van ons in 2014 in Najaf ontmoetten, een spirituele referentiefiguur voor de sjiieten. Hij bereidde de bijeenkomst voor met de woorden: "Jullie zijn deel van ons, wij zijn deel van jullie". Wij weten wat het voor Arabieren betekent om een gast in hun huis te ontvangen: het is het grootste gebaar van vriendschap. Een gebaar dat in Abrahams leven het goede nieuws bracht van een lang verwacht nageslacht. Laten we bidden dat deze ontmoeting veel vruchten zal afwerpen van dialoog en wederzijds begrip tussen christenen en moslims. De boodschapper van vrede gaat naar Ur, het land van Abraham, om te bidden voor vrede onder de kinderen van Abraham. Hier ontmoet hij ook vertegenwoordigers van de Mandese Sabeeërs. Het is een nieuwe stap van de geest van Assisi in een land waar oorlog door al te veel fanatici als heilig wordt beschouwd. Terwijl de geest van Assisi al vele jaren zegt dat alleen vrede heilig is.
De boodschapper van vrede gaat naar de Chaldeeuwse Sint-Jozefkathedraal in Bagdad, waar hij - voor het eerst voor een paus - de liturgie viert in de Chaldeeuwse ritus. De liturgische taal is het Aramees, de taal van Jezus, en onder de christelijke liturgieën staat deze ritus het dichtst bij de cultus van de synagoge. De paus brengt daarmee hulde aan een oude kerk van dit land, een kerk van martelaren, die in de eerste eeuwen het evangelie bracht tot in India en China en die thans te lijden heeft onder een grote emigratie van gelovigen als gevolg van oorlog en terrorisme.
De boodschapper van vrede gaat naar Erbil, de hoofdstad van de autonome regio Iraaks Koerdistan, symbool van het Koerdische volk, dat zoveel lijden heeft gekend. In Erbil zal de boodschapper van vrede de christenen ontmoeten die er een toevluchtsoord en een warm onthaal vonden tijdens de harde jaren van het kalifaat van IS. Hier zal de paus de liturgie vieren in het stadion van de stad. De boodschapper van vrede en goed nieuws gaat naar Mosoel, naar het plein van de vier kerken (Syrisch-katholiek, Armeens-orthodox, Syrisch-orthodox en Chaldeeuws) die tussen 2014 en 2017 door terroristische aanslagen zijn verwoest. Mosoel is de stad van Ragheed, de priester die samen met drie diakens in juni 2007 werd vermoord. Zijn stola wordt bewaard in San Bartolomeo; die werd ons tijdens een ontroerend gebed geschonken door zijn ouders. In Mosoel bidt de paus voor de slachtoffers van de oorlog: christenen, moslims en yezidi's. Omdat we allemaal broeders zijn. De boodschapper van vrede gaat naar Qaraqosh, naar de Syro-katholieke kerk, waar een bloeiende christelijke gemeenschap woonde die werd weggevaagd door de zelfbenoemde Islamitische Staat, en die op dit ogenblik een begin maakt met de herbevolking van de stad en de heropbouw van huizen en kerken. De boodschapper van goed nieuws komt het evangelie van de verrijzenis brengen waar ooit doodskreten en tragisch wapengekletter weerklonken.
Het land dat de paus bezoekt, is het land waar de Tigris en de Eufraat stromen, Mesopotamië, bakermat van de oude beschavingen, vaderland van Abraham, vader van alle gelovigen. Maar het is ook Babylon, waar de joden na de verovering van Jeruzalem door de troepen van Nebukadnessar heen werden gedeporteerd. Met hen werd ook de profeet Ezechiël weggevoerd, die, door de Heer bemeodigd, niet toegaf aan wanhoop of ontmoediging. Dit weggevoerde volk mocht niet langer beschouwd worden als droge beenderen. Zij moesten de Geest ontvangen. Die Geest die kracht geeft, brengt het verstrooide en berustende volk bijeen. De Heer wekt de dorre beenderen tot leven. Hij brengt hen samen om met hen een verbond van vrede te sluiten, een door God gesloten verbond van vrede onder de volkeren. Christenen worden door deze vraag uitgedaagd en vragen zich af: hoe kunnen wij mensen van vrede zijn, bewerkers van vrede? Zo vraagt de kerk zich af hoe zij een teken kan zijn van eenheid onder de volkeren, een referentiepunt voor de mensheid op de weg naar vrede.
De Heer stelt de profeet een vraag: "Zouden deze beenderen nog tot leven kunnen komen?" Het is een vraag naar leven te midden van zoveel dood. Het is menselijkerwijs onmogelijk, maar God waakt over de geschiedenis van de volkeren. Het woord van de Heer rijst altijd op als een grote vraag aan hen die zich verloren voelen. Het is geen retorische vraag. Kunnen deze botten weer tot leven worden gewekt? Kan Irak weer in vrede leven? Vandaag is er een antwoord op die vraag. De boodschapper van vrede - voor wiens zending en bescherming wij vanavond bidden - geeft antwoord met zijn aanwezigheid en zijn woord dat goed nieuws brengt. "Profeteer over deze beenderen en zeg: dorre beenderen, luister naar het woord van de Heer”. De Heer zegt tot deze beenderen: "ik ga de levensgeest in u brengen en u komt weer tot leven". Wat een grote missie is de paus toevertrouwd in deze dagen! Maar de hand van de Heer rust op hem, beschermt hem en zegent hem. De Geest verlicht het woord.
De Heer vraagt dat zijn Geest van leven wordt doorgegeven aan die dorre beenderen, zodat zij weer tot leven kunnen komen . De Geest is de gave van het leven. De Geest is Gods doortocht in een dorre wereld. De Geest is hoop in deze wereld zonder hoop, de Geest is kracht in een wereld die is afgemat door het lijden, de Geest is de leidsman in een wereld van mensen die de weg kwijt zijn. De profeet spreekt en de Geest handelt. De Geest brengt droge beenderen weer tot leven. In de tijd van Ezechiël was "het grote werk van God" het leven weergeven aan een hopeloos volk. "De levensgeest kwam in hen en zij werden weer levend en gingen overeind staan: een immens groot leger". Zij kenden de opstanding en kwamen weer tot leven. Dat is waar wij vanavond voor bidden, in de hoop dat voor de christenen van Irak - en voor alle Irakezen - de dag van de opstanding spoedig zal aanbreken!
Laten wij de Heer danken dat wij getuigen zijn van een geschiedenis die zichzelf in beweging zet en zich niet opsluit in de graven van tragische onbeweeglijkheid. Een mens en het geloof verzetten bergen!
