Vrede
Op 4 oktober 1992 ondertekenden Joaquim Chissano, de Mozambikaanse president en secretaris van FreLiMo, en Afonso Dhlakama, de leider van ReNaMo, in Rome een Algemeen Vredesakkoord dat een einde maakte aan 16 jaar burgeroorlog, met een miljoen doden en meer dan vier miljoen vluchtelingen. Met de ondertekening werd een lang onderhandelingsproces afgesloten dat plaatsvond in de zetel van de Gemeenschap van Sant'Egidio. In het oude klooster in Trastevere hadden Andrea Riccardi, stichter van de Gemeenschap, Matteo Zuppi, nu kardinaal en aartsbisschop van Bologna en Jaime Gonçalves, aartsbisschop van Beira, overleden in 2016, samen met Mario Raffaelli, vertegenwoordiger van de Italiaanse regering, gedurende meer dan twee jaar met de strijdende partijen geduldig een dialoog geweven die begon op 10 juli 1990. De toenmalige secretaris-generaal van de VN, Boutros-Ghali, sprak van een "Italiaanse formule" om de "vredesopbouwactiviteit" van de Gemeenschap te beschrijven, "uniek in zijn soort" omdat deze bestond uit "technieken die worden gekenmerkt door vertrouwelijkheid en informaliteit." Dertig jaar vrede wordt dit jaar gevierd met verschillende initiatieven in Italië en Mozambique.
Dankzij de vrede begon voor Mozambique een nieuw tijdperk, dat in de eerste plaats bestond uit economische en sociale ontwikkeling, een weg die niet eenvoudig en lineair was, maar ook een succesverhaal, dat aantoont hoe een staat het gigantische leed van een burgeroorlog achter zich kan laten om het hoofd te bieden aan uitdagingen die altijd complex zijn, maar grotendeels beheersbaar in een context van vrede: de economie, het welzijn van zijn inwoners en de internationale betrekkingen in de geglobaliseerde wereld.
Sant'Egidio - dat vandaag duizenden mensen van alle leeftijden in het land telt - is gedurende deze jaren dicht bij Mozambique gebleven, om na de oorlog ook de vrede te winnen. Een generatie die geen conflicten heeft gekend is opgegroeid in de Scholen van Vrede die de Gemeenschap in tientallen steden en dorpen heeft geopend. Een grote beweging van Youth for Peace heeft zich ook verspreid naar scholen en universiteiten en propageert een cultuur van solidariteit en vrijgevigheid, voorwaarden voor een pluriforme en vreedzame samenleving, en zet zich concreet in voor straatkinderen, ouderen - vaak slachtoffer van vooroordelen en sociaal isolement - en andere achtergestelde sectoren van de samenleving.
Bovendien konden met BRAVO! (Birth Registration against Oblivion) tienduizenden Mozambikaanse kinderen worden geregistreerd bij de burgerlijke stand, waardoor zij uit de onzichtbaarheid werden gehaald en hun rechten werden beschermd. Ten slotte heeft de Gemeenschap ook na 1992 alle politieke en diplomatieke inspanningen begeleid om de vrede te handhaven, die zich in de loop der jaren hebben ontwikkeld tot de ondertekening van het laatste akkoord op 7 augustus 2019.
De crisis in het noorden
Sinds 2017 is het noorden van Mozambique het slachtoffer van terroristische aanslagen die meer dan 4.000 doden en bijna een miljoen vluchtelingen en ontheemden hebben veroorzaakt, een situatie die de Mozambikaanse bevolking veel leed berokkent. Sant'Egidio is aanwezig in de regio Cabo Delgado, waar de jihadistische aanslagen worden gepleegd en waar de meeste ontheemden zich bevinden. In de afgelopen jaren heeft de Gemeenschap getracht tegemoet te komen aan de toenemende vraag van ontheemden en heeft zij de afgelopen maanden verscheidene tonnen voedsel, maar ook mondmaskers, zeep, kleding en dekens uitgedeeld. Ongeveer 100.000 mensen in de provincies Cabo Delgado, Nampula, Niassa, Zambesië en Sofala zijn bereikt. Veel van deze interventies worden uitgevoerd in samenwerking met organisaties uit de civiele samenleving of lokale christelijke en islamitische religieuze gemeenschappen, waarmee een waardevol partnerschap bestaat in de gemeenschappelijke wens om de slachtoffers van het conflict te helpen. Sant'Egidio verstrekt niet alleen eerste levensbehoeften, maar bereidt ook de distributie voor van landbouwgereedschap en zaaigoed en bereidt de start voor van beroepsopleidingscursussen voor ontheemde jongeren. LEES MEER
Het DREAM-programma voor de behandeling van AIDS in Afrika
Het DREAM-programma (Disease Relief through Excellent and Advanced Means), dat in 2002 door de gemeenschap van Sant'Egidio is opgezet, is nu aanwezig in tien Afrikaanse landen (Mozambique, Malawi, Tanzania, Kenia, Guinee, Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria, Eswatini, Democratische Republiek Congo en Kameroen) met vijftig behandelingscentra, zowel in de steden als op het platteland, meer dan 500.000 patiënten die tot op heden zijn behandeld en 150.000 kinderen die gezond zijn geboren uit HIV-positieve moeders.
Het programma ontstond uit verzet tegen de gelatenheid tegenover de 30 miljoen AIDS-patiënten die aan het begin van de eeuw in Afrika zonder behandeling bleven, een cijfer dat binnen enkele jaren de dimensies van een genocide zou aannemen. DREAM komt dus voort uit een droom (zoals het acroniem luidt), namelijk gelijkheid tussen het Noorden en het Zuiden van de wereld door gratis toegang te garanderen tot volledige therapie en algemene ondersteuning van de gezondheid, volgens een economisch compatibel en repliceerbaar model in Afrika bezuiden de Sahara en in landen met beperkte middelen. Het biedt gezondheidsvoorlichting, voedingsondersteuning, geavanceerde diagnostiek, opleiding van personeel, en de bestrijding van malaria, tuberculose, infecties en vooral ondervoeding, wat een doeltreffende therapie en zelfs preventie mogelijk maakt.
DREAM in Mozambique
Mozambique was het land waar DREAM in februari 2002 in Maputo begon. Sindsdien heeft het zich over het hele land verspreid met twaalf centra. Sinds 2002 heeft DREAM meer dan 230.000 mensen in het land behandeld, waarbij het zich niet beperkt tot de distributie van geneesmiddelen, maar zich richt op diagnostiek, therapietrouw en monitoring van andere ziekten: malaria, tuberculose, ondervoeding, hart- en vaatziekten, diabetes en tumoren. Dit alles wordt beheerd door hooggekwalificeerd en voortdurend bijgeschoold plaatselijk personeel, en wordt ondersteund door drie laboratoria voor moleculaire biologie, twee voedingscentra in Maputo en Beira, en een laboratorium voor basisbehoeften in Quelimane.
Sinds het begin van de coronapandemie zijn de DREAM-centra ook actief op het gebied van viruspreventie en vaccinatie, die in Afrika nog steeds zeer weinig wordt toegepast. In het land zijn sinds januari 2022 meer dan 20.000 mensen gevaccineerd voor Covid-19. GA NAAR DE WEBSITE VAN HET DREAM-PROGRAMMA
Het DREAM-programma is ook betrokken bij een grootschalige voorlichtingscampagne over AIDS-behandeling en -preventie dankzij activisten, voornamelijk vrouwen, die de beweging "Eu DREAM" ("Ik droom") hebben opgericht. Nadat zij de doeltreffendheid van de DREAM-methode op zichzelf hebben getest, verspreiden de activisten op hun beurt gezondheidsinformatie die van fundamenteel belang is voor het waarborgen van het recht op gezondheid door een groot aantal mensen aan te spreken en zieke mensen door hun voorbeeld te overtuigen zich te laten behandelen.
Het DREAM-centrum in Zimpeto
Het DREAM-centrum in Zimpeto is een referentiepunt voor de zorg voor vrouwen en kinderen voor het hele land. Het ligt in het district Ka Mabukwana, aan de noordelijke rand van Maputo, een van de dichtstbevolkte en armste gebieden van de stad, met zijn 350.000 inwoners, waar de gezondheidsvoorzieningen volstrekt ontoereikend zijn. In Maputo wordt de HIV-prevalentie geschat op 23% van de volwassen bevolking.
Het multifunctionele centrum, gebouwd op een oppervlakte van 2.000 vierkante meter, omvat vier gespecialiseerde afdelingen: één voor de behandeling van HIV-infectie en de preventie van overdracht van moeder op kind, één voor de vroegtijdige diagnose van gezwellen bij vrouwen (baarmoederhals- en borstkanker), één voor de behandeling van tuberculose (de belangrijkste doodsoorzaak bij mensen met HIV, en één van de belangrijkste doodsoorzaken in het algemeen in Mozambique) en één voor ondervoede patiënten, met name kinderen.
Sinds de komst van de Covid-19 vaccins heeft het centrum niet alleen zijn 5.000 patiënten en werkend gezondheidspersoneel gevaccineerd, maar ook een groot deel van de bevolking in het gebied.
De laboratoriumfaciliteit is van een geavanceerd type en maakt het mogelijk zowel de behandeling voor HIV-infectie (via moleculair-biologische analyse) als voor andere geassocieerde ziekten te volgen. Het centrum is ook uitgerust met een installatie voor zonne-energie, die tot stand is gekomen dankzij een overeenkomst tussen het Italiaanse ministerie van Milieu en het Mozambikaanse ministerie van Energie, en met een systeem voor het hergebruik van regenwater. Dit resulteert in een zeer gering milieueffect en een deugdelijk model van ecologische interventie.
Het centrum profiteert ook van het telegeneeskundeprogramma dat enkele jaren geleden door DREAM is geactiveerd en dat ongeveer tachtig Europese specialisten verbindt in een netwerk, die gratis toegang bieden tot medisch advies van hoog niveau (zoals de universiteit van Rome Tor Vergata, het instituut Carlo Besta in Milaan, de universiteit van Pisa, het Istituto Superiore di Sanità en andere), zelfs in situaties van extreme armoede of gebrek aan diagnostische middelen.
Op 6 september 2019 bezocht paus Franciscus het DREAM-centrum in Zimpeto en ontmoette er patiënten en personeel.
Bekijk de video van het bezoek van paus Franciscus
Het BRAVO! programma voor registratie in het bevolkingsregister
Het BRAVO!-programma, dat in verschillende Afrikaanse landen actief is, heeft tot doel kinderen van geboortecertificaten te voorzien als antwoord op het groeiende probleem van zoveel ongeregistreerde kinderen, die aan allerlei vormen van misbruik worden blootgesteld, en de gevolgen van dit gebrek aan registratie voor de vrede en stabiliteit in veel landen over de hele wereld. In Mozambique bevordert BRAVO! (Birth Registration for All Versus Oblivion) de registratie van kinderen bij de geboorte in 24 gezondheidscentra, in verschillende steden en dorpen van het land, en verhelpt niet-registratie door latere registratieprocedures, vooral van kinderen die naar de basisschool gaan.
Tot nu toe zijn 195.000 zuigelingen en 285.000 kinderen in het land geregistreerd, allemaal gratis. Onlangs is BRAVO! ook begonnen met haar activiteiten in de provincie Cabo Delgado, die werd getroffen door een golf van terrorisme waardoor bijna een miljoen mensen hun huizen moesten ontvluchten. Tot nu toe zijn wereldwijd vijf miljoen kinderen geregistreerd via BRAVO!
Een schilderij voor de vrede
Aan het buitengewone vredesproces in Mozambique heeft kunstenaar Stefano Di Stasio een groot schilderij gewijd, dat bewaard wordt in de Zaal van de Vrede van Sant'Egidio, geïnspireerd op de passage uit Jesaja 11, 6: "Dan zal een wolf zich neerleggen naast een lam, een panter vlijt zich bij een bokje neer; kalf en leeuw zullen samen weiden..." MEER INFO
De Gemeenschappen van Sant'Egidio in Mozambique en de bevordering van vredeseducatie
Na de vrede heeft de Gemeenschap van Sant'Egidio zich over het hele grondgebied van Mozambique verspreid, zodat zij thans in 131 steden en dorpen aanwezig is.
In Mozambique voelde de Gemeenschap een bijzondere verantwoordelijkheid om de herinnering aan de in 1992 bereikte vredesakkoorden levend te houden en een vredescultuur te verspreiden die het land zou verankeren, te beginnen bij de jongsten. Meer dan de helft van de Mozambikaanse bevolking is immers na 1992 geboren en heeft de oorlog niet gekend. Daarom organiseert de Gemeenschap elk jaar ter gelegenheid van 4 oktober in tal van scholen en universiteiten in Mozambique bijeenkomsten voor vredeseducatie en bijeenkomsten met jongeren in de steden.
Het streven naar een cultuur van vrede is nog sterker geworden sinds president Chissano in 2010 4 oktober heeft uitgeroepen tot nationale feestdag, "Dia da Paz". Sindsdien organiseren de Gemeenschappen elk jaar vredesmarsen en interreligieuze plechtigheden in de geest van Assisi.
Met name dit jaar, om dertig jaar vrede te herdenken, maar ook een moment dat door de tragedie van het terrorisme in het noorden van het land wordt gekenmerkt, zullen er openbare bijeenkomsten worden gehouden in Maputo, Nampula, Beira en andere evenementen in de rest van Mozambique.
MEER DETAILS
Het bezoek van kardinaal Matteo Zuppi aan Mozambique na 30 jaar
HET BOEK
Mozambico dalla guerra alla pace (R.Morozzo della Rocca)
