Het is 26 jaar na 4 oktober 1992, het feest van Sint Franciscus. Op die dag ondertekenden de Mozambikaanse president en secretaris van FreLiMo Joaquim Chissano en Afonso Dhlakama, leider van ReNaMo, de rebellengroepering die streed voor onafhankelijkheid van de regering in Maputo, in Rome een Vredesakkoord dat een einde maakte aan 17 jaar burgeroorlog (honderdduizenden doden, 3-4 miljoen ontheemden en vluchtelingen in de omliggende landen).
De ondertekening was het eindpunt van een lang onderhandelingsproces, dat een jaar en enkele maanden geduurd had en plaatsvond bij Sant'Egidio, in zalen die niet groot waren maar wel verwelkomend, in een tuin met een bananenboom die deed denken aan Afrika en met een grote olijfboom die eraan herinnerde dat het mogelijk was om samen te werken na het verterende vuur van de gewapende strijd. Enkele leden van de Gemeenschap (de stichter, Andrea Riccardi, en een priester, Matteo Zuppi, inmiddels aartsbisschop van Bologna), een Mozambikaanse bisschop (Jaime Gonçalves, bisschop van Beira, onlangs overleden) en een 'facilitator' namens de Italiaanse regering (Mario Raffaelli), brachten daar in Trastevere geduldig een dialoog tot stand tussen de ideologische strijders en de machthebbers. Ze haddden een onderhandelingskader opgezet in naam van de eenheid van het Mozambikaanse volk, op zoek naar wat hen verenigde en niet naar wat hen verdeelde.
In het Vredesakkoord werd de overhandiging van de wapens van de guerrilla aan VN Strijdkrachten geregeld, net als het opnemen van de voormalige strijders in het leger, de procedures voor ontmijning en pacificatie van plattelandsgebieden, een reeks stappen gericht op het transformeren van het gewapend conflict in een strijd volgens de grondwettelijke en democratische regels. De verkiezingen in 1994, de eerste echt vrije verkiezingen in de voormalig Portugese kolonie verankerden het onderhandelingsproces en openden een nieuw tijdperk voor Mozambique, dat vrede bracht.
De vrede heeft een proces van normalisering van de situatie op gang gebracht en leidde tot economische en sociale groei. Een pad dat niet eenvoudig en niet lineair was, maar ook een groot succesverhaal, een voorbeeld van hoe een staat de enorme moeilijkheden en het lijden van een burgeroorlog achter zich kan laten, om de complexe - maar kleinere en hanteerbare - uitdagingen aan te gaan van de economie, van internationale betrekkingen in een geglobaliseerde wereld, van sociale differentiatie en van de versterking van het burgerlijk geweten.
De geschiedenis van de decennia na de oorlog wordt gekenmerkt door harde politieke tegenstellingen en door momenten van openlijk conflict - tussen 2013 en 2014 trok Dhlakama, die zich niet zeker voelde, zich terug in het bos en dwong de internationale gemeenschap tot een nieuwe inspanning om te bemiddelen - en door de angst binnen de regeringspartij dat een democratische machtswisseling, ook op lokaal niveau, de eenheid van het land zou kunnen ondermijnen. Maar ook door de acceptatie van de kant van de opeenvolgende presidenten in Maputo van de grondwettelijke regels: na het winnen van de verkiezingen in 1999 stelde Chissano zich niet voor een derde termijn verkiesbaar; zijn opvolger, Armando Guebuza, winnaar van de rondes in 2004 en 2009, trok zich ook terug na zijn tweede termijn, en droeg het stokje over aan de huidige president, Filipe Nyuzi.
Inmiddels zijn de wonden van het jonge land geleidelijk geheeld, is een nieuw netwerk van infrastructuur en communicatie gebouwd en zijn, binnen de beperkingen in de Sub-Sahara, het schoolsysteem en de zorg versterkt. In sommige gebieden is een excellentie bereikt ten opzichte van het hele continent. Zoals bijvoorbeeld toen in februari 2002 het eerste DREAM centrum voor antiretrovirale therapie in Afrika werd geopend in Machava, in de periferie van Maputo. Het is een gezondheidscentrum gerund door Sant'Egidio, geen privékliniek maar gericht op de volksgezondheid, waar aan iedereen gratis de medicatie wordt aangeboden die in het Westen het leven van vele seropositieve mensen heeft gered. Het recht op therapie, een recht dat vaak wordt geschonden en genegeerd, werd in Mozambique eerder onderkend dan in veel andere landen van het continent. Het DREAM programma heeft zich inmiddels verspreid over het land: moeders en kinderen zonder AIDS zijn vandaag de dag een teken van hoop en opstanding.
In al deze jaren is Sant'Egidio dichtbij Mozambique gebleven, om na de oorlog de vrede te laten winnen. Er is een generatie opgegroeid die de oorlog niet heeft gekend en in tientallen steden heeft Sant'Egidio een School van Vrede geopend. Een brede beweging van Youth for Peacevheeft zich verspreid over de scholen en universiteiten, werkend aan een cultuur van solidariteit en gratuïtieit, voorwaarde voor een vredevolle en pluralistische samenleving. Met het BRAVO! programma heeft Sant'Egidio bovendien mogelijk gemaakt dat van duizenden Mozambikaanse kinderen de persoonsgegevens geregistreerd werden, om hen te onttrekken aan hun onzichtbaarheid en hun rechten te beschermen.
MEER INFORMATIE
De initiatieven van Sant'Egidio in Mozambique >>
.jpg)
Ebook [PT]
A Paz. Como Moçambique saiu da guerra (Roberto Morozzo della Rocca)
