Dit appel, dat vertaald is in verschillende talen en internationaal is verspreid (zie de eerste ondertekenaars onderaan de tekst), komt voort uit de bezorgdheid van de Gemeenschap van Sant'Egidio voor de toekomst van onze samenleving.
Het is gericht aan allen, burgers en instellingen, om tot een beslissende mentaliteitsverandering te komen die nieuwe initiatieven voortbrengt voor de ouderen op sociaal en gezondheidsvlak.
ZONDER OUDEREN IS ER GEEN TOEKOMST
Appel om onze samenlevingen te re-humaniseren. Nee tegen selectieve gezondheidszorg
Door de Covid-19 pandemie lopen ouderen in heel Europa en elders gevaar. De dramatische cijfers van de overlijdens in instellingen bezorgen ons rillingen. Veel zal moeten worden herzien in de sector van de openbare gezondheid en publieke gezondheidssystemen, teneinde eenieder te bereiken en efficiënt te verzorgen.
Wij zijn evenwel vooral bezorgd om de droeve verhalen van de massale sterfte van ouderen in instellingen. Dat zou allemaal niet gebeurd zijn als het idee niet had ingang gevonden dat hun leven kon worden opgeofferd ten voordele van dat van anderen. Paus Franciscus noemt dat de ‘wegwerpcultuur’: die ontneemt ouderen het recht om als personen te worden aanzien, ze worden enkel een nummer en in sommige gevallen niet eens dat.
In vele landen zorgt de gezondheidscrisis ervoor dat een gevaarlijk model de kop opsteekt: een ‘selectieve gezondheidszorg’ die het leven van ouderen als tweederangs beschouwt. Hun grotere kwetsbaarheid, hun gevorderde leeftijd, mogelijke onderliggende pathologieën zouden deze vorm van “keuze” rechtvaardigen, ten voordele van jongere en gezondere mensen.
We kunnen ons daar niet bij neerleggen. Menselijk en juridisch is dat onaanvaardbaar. De democratische en humanitaire ethiek is gebaseerd op het feit dat je geen onderscheid maakt tussen personen, ook niet op basis van leeftijd of fysieke gezondheid. Deze principes maken deel uit van een religieuze kijk op het leven, maar ook van de Verklaring van de Rechten van de Mens en van de medische deontologie. Geen enkele “noodtoestand” kan een afwijking van deze principes wettigen. Het uitgangspunt dat een lagere levensverwachting zorgt voor een “legale” waardevermindering van dat leven is, vanuit juridisch oogpunt, barbaars. Dat overheden of gezondheidsinstanties zulks zouden opleggen, buiten de wil van de betrokkene om, is een andere onaanvaardbare ontvreemding van de rechten van het individu.
De bijdrage van ouderen vormt het voorwerp van belangrijke reflecties in alle beschavingen. Een waardeverschil aanvaarden betekent het opbreken van de solidariteit tussen generaties en van de maatschappelijke samenhang. We kunnen de generatie die gestreden heeft tegen de dictatuur, die zich heeft ingespannen voor de heropbouw na de oorlog en voor de uitbouw van Europa, niet zomaar aan haar lot overlaten.
De “voortijdige” dood van de bejaarden accepteren is vrucht van een utilitaristische mentaliteit. Wanneer je de samenleving in leeftijdsklassen onderverdeelt en het gevaarlijke principe van hun onderlinge ongelijkheid introduceert, hypothekeert dat de toekomst.
Vooral in de huidige crisis menen wij het principe van gelijke behandeling en van het universele recht op gezondheidszorg, dat door de eeuwen heen werd verworven, met kracht te moeten verdedigen. Het is hoogtijd om alle noodzakelijke financiële en technologische hulpmiddelen in te zetten om het grootst mogelijke aantal levens te redden en om de toegang tot zorg voor iedereen te verzekeren.
Ieder leven is evenveel waard. Wie het broze en zwakke leven van de ouderen minder waard acht, effent het pad om de waarde van ieder leven te verminderen.
Met dit appèl drukken wij onze pijn en grote bezorgdheid uit voor de te talrijke overlijdens onder de ouderen in deze maanden. Wij hopen op een morele revolte, opdat de ouderenzorg andere wegen inslaat, en opdat vooral de meest kwetsbaren nooit als een last worden beschouwd, of, erger nog, als nutteloos.
Eerste ondertekenaars:
Andrea Riccardi, historicus, stichter van de Gemeenschap van Sant’Egidio
Romano Prodi, voormalig minister-president van Italië en voormalig voorzitter van de Europese Commissie
Jeffrey D. Sachs, directeur van het UN Sustainable Development Solutions Network
Jürgen Habermas, filosoof, Duitsland
Aleksandra Dulkiewicz, burgemeester van Danzig, Polen
Simonetta Agnello Hornby, schrijfster, VK
Manuel Castells, professor in de sociologie aan de University of California Berkeley, Spanje
Irina Bokova, voormalig directeur-generaal van UNESCO, lid van het Hoog Comité voor Broederschap onder de Mensen, Bulgarije
Mark Eyskens, voormalig minister-president van België
Hans Gert Pöttering, voormalig voorzitter van het Europees Parlement, Duitsland
Felipe González Márquez, voormalig minister-president van Spanje
Marie De Hennezel, psycholoog, Frankrijk
Jean-Pierre Denis, directeur van tijdschrift La Vie, Frankrijk
Kardinaal Matteo Zuppi, aartsbisschop van Bologna
Adam Michnik, essayist, directeur van Gazeta Wyborcza, Polen
Michel Wieviorka, socioloog, president van de Fondation Maison des Sciences de l'Homme de Paris, Frankrijk.
Giuseppe De Rita, stichter van CENSIS, Italië
Stefania Giannini, vicedirecteur-generaal bij UNESCO
Maria Antónia Palla – journalist, Portugal
Navi Pillay, rechter, voorzitter van ICDP, Zuid-Afrika
Annette Schavan, voormalig federaal minister van Onderwijs en Onderzoek, Duitsland
