Een bloedig Pinksteren in een zuidwestelijke deelstaat van Nigeria, in de stad Owo, in de katholieke kerk van Sint-Franciscus Xaverius: aan het einde van de zondagsmis vol gelovigen, gewoonlijk feestelijk en met veel gezang, kwam een gewapende groep binnen, die begon te schieten en bommen gooide. Het feest van Pinksteren, waarop de christenen de gave van de heilige Geest vieren, werd overschaduwd door een plotselinge terroristische aanslag tegen ongewapende biddende katholieken. Ten minste vijftig mensen kwamen om, waaronder verscheidene kinderen. Het aantal gewonden is onbekend. De terroristen ontsnapten door enkele katholieken te ontvoeren. De aanval is nog niet opgeëist. Owo, een stad met meer dan 200.000 inwoners, ligt in de deelstaat Ondo en wordt hoofdzakelijk bewoond door Yoruba, een bevolking die zich sinds de 19e eeuw van het animisme heeft bekeerd tot het christendom. De Yoruba tellen ongeveer 40 miljoen mensen die, behalve in Nigeria, verspreid zijn in het niet al te verre Benin, Togo en Sierra Leone. In het verleden is er geweld geweest tussen de Fulani, die zich toeleggen op de nomadische veeteelt, en de gesettelde boeren, omdat de woestijnvorming de herders zuidwaarts drijft op zoek naar voedsel voor hun kuddes. De Fulani, die in delen van West-Afrika in nauw contact staan met de radicale islam, hebben historisch gezien een belangrijke rol gespeeld bij de verspreiding van de islam in de regio. De organisatie die de Youruba vertegenwoordigt, beweerde dat de aanval gericht was tegen hen en tegen de gouverneur van de deelstaat die hun belangen beschermt. De gouverneur van zijn kant riep op tot kalmte en vroeg om het recht niet in eigen hand te nemen. Het is echter aannemelijk dat het hier gaat om een terroristische organisatie met islamitische inspiratie. De bisschop van Ondo riep op tot kalmte en om te blijven bidden voor vrede. De spanning is hoog omdat er in het land steeds meer geweld is, aangewakkerd door gewapende en terroristische groeperingen die het op christenen gemunt hebben. Een week geleden werd het hoofd van de Nigeriaanse Methodistische Kerk samen met twee predikanten ontvoerd in het zuidoosten van het land. Hun vrijlating werd mogelijk gemaakt door losgeld.
Twee weken geleden werden twee katholieke priesters ontvoerd in Katsina, in het noorden van het land, waar president Buhari (een moslim) vandaan komt: op hun vrijlating wordt nog steeds gewacht. Het antichristelijke geweld uit het Noorden, waar het wijdverbreid is, begint ook wortel te schieten in het Zuiden van Nigeria: ontvoeringen en aanslagen vinden nu plaats in vele regio's van dit enorme land (53 % moslims, 46 % christenen, waarvan 11 % katholieken). De christelijke gemeenschappen (katholieken, maar ook anglicanen en protestanten) hebben het gevoel dat het terrorisme tegen christenen niet doeltreffend wordt bestreden door de centrale en regionale autoriteiten, integendeel, het ontwikkelt zich nu in een kader van bijna straffeloosheid. Boko Haram, Islamitische Staat groepen, terroristische en criminele bendes, maken het leven nu onveilig in een web van religieuze en etnische motivaties. Christenen voelen zich bij de federale regering, waar moslims en noordelijke Nigerianen sterk vertegenwoordigd zijn, onveilig. Van oudsher vertrouwt de regering op een evenwicht tussen de islamitische en de christelijke stroming, maar ook tussen het noorden en het zuiden van het land, waardoor de verschillende bevolkingsgroepen worden beschermd. De Heilige Stoel volgt de Nigeriaanse situatie met bezorgdheid, daar de religieuze vrede tussen christenen en moslims kostbaar is voor de stabiliteit van het land en van Afrika. In het laatste consistorie benoemde paus Franciscus een Nigeriaanse kardinaal, Peter Okpaleke, die door de priesters en gelovigen van een bisdom werd afgewezen omdat hij tot een andere etnische groep behoorde dan de meerderheid. Met zijn benoeming wilde Bergoglio een teken geven dat de Kerk deze logica moet overwinnen.
De realiteit is dat het in Nigeria soms een risico is om op zondag naar de mis te gaan. De feestelijke liturgische bijeenkomsten, die de Afrikaanse christenen bezielen met hun intense en bijzondere geest, worden plaatsen van plotseling geweld. Verachtelijk geweld, omdat het gericht is tegen een biddend volk, ongewapend en in het geheel niet agressief. Dit gebeurt helaas in zoveel delen van de wereld: van Egypte tot Pakistan of andere landen, waar weerloze christenen het doelwit zijn. In de mis die in Owo werd opgedragen, droeg de priester, zoals in alle missen van deze feestdag, rode liturgische gewaden. Het zijn dezelfde die de Kerk gebruikt bij de herdenking van martelaren. In feite zijn de slachtoffers van deze bloedige Pinksterdag in Nigeria onbekende martelaren van een vervolging die niet ophoudt.
Andrea Riccardi
[officieuze vertaling]
